SPK'dan sermaye piyasası araçları hakkında kritik düzenleme
SPK, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri için yaptığı son düzenlemeyle yeni bir tebliğ yayımladı.
Editör: Hakan A.
05 Mart 2021 - 08:46
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Sermaye Piyasası Araçları hakkında önemli bir düzenleme yaptığını duyurdu. SPK'nın Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri yeni düzenlemesi bu sabah Resmi Gazete'de yayımlanarak resmen yürürlüğe girdi.
Emlak Pencerem - Ekonomi Haberleri - 5 Mart 2021 - İstanbul
SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ KREDİLİ ALIM, AÇIĞA SATIŞ VE ÖDÜNÇ ALMA VE VERME İŞLEMLERİ HAKKINDA TEBLİĞ (SERİ:V, NO:65)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SERİ:V NO:137)
MADDE 1 – 14/7/2003 tarihli ve 25168 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ (Seri:V, No:65)’in 9 uncu maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş hisse senedi alımı işlemleri sonucunda, belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonu sermaye piyasası aracı veya pazar bazında Borsa İstanbul A.Ş.’nin ilgili düzenlemeleri ile belirlenir. Kurul, sermaye piyasası aracı veya pazar bazında açık takas pozisyonu oranını belirleme ve değiştirme yetkisini haizdir. Aracı kurum daha yüksek bir teminat oranı belirleyebilir.”
“Müşterinin net varlığı Tebliğin 12 nci maddesinde sayılan kıymetlerden oluşur. Net varlığın hesaplanmasında müşterinin takas günü itibarıyla yükümlülüğünü yerine getirmediği kıymetler ile herhangi bir işlemin teminatı olan kıymetler dikkate alınmaz.”
MADDE 2 – Aynı Tebliğe 9 uncu maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 9/A maddesi eklenmiştir.
“Brüt takasa tabi payların takası
Madde 9/A – Takasbank mevzuatı saklı kalmak kaydıyla, yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olmayan bir pay satışından gelen nakit kullanılarak aynı gün içerisinde gerçekleşen brüt takasa tabi olan paylara ilişkin nakit yükümlülüğü karşılanabilir.
Takasbank mevzuatı saklı kalmak kaydıyla, yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olan bir payın satışından gelecek nakit dikkate alınarak aynı gün içerisinde gerçekleşen brüt takasa tabi olmayan payların nakit yükümlülüğü karşılanabilir.
Yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olan bir payın satışından gelecek nakdi dikkate alınarak aynı gün ilgili müşterinin yine brüt takasa tabi başka bir paydaki nakit yükümlülüğü karşılanamaz.”
MADDE 3 – Aynı Tebliğin 12 nci maddesinin birinci, ikinci ve yedinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satış ve ödünç alma ve verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilebilecek kıymetler, nakit olarak Türk Lirası ve konvertibl döviz, sermaye piyasası aracı olarak ise işlemlere konu olabilecek sermaye piyasası araçları listelerinde yer alan sermaye piyasası araçları, yatırım fonu katılma payları ile Borsada işlem görmesi kaydıyla devlet tahvili, hazine bonosu, borsa yatırım fonu katılma payları, Borsa İstanbul A.Ş.’de işlem görmekte olan ve Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlediği standartlardaki altın ve diğer kıymetli madenler ve Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçlarıdır.
Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı ve açığa satış işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında;
a) Nakit, devlet tahvili, hazine bonosu, Borsa İstanbul A.Ş.’de işlem görmekte olan ve Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlediği standartlardaki altın ve diğer kıymetli madenler ve/veya Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçlarının kabul edilmesi halinde bu kıymetlerin %100’ü,
b) Payların Borsa İstanbul A.Ş.’nin ilgili düzenlemelerinde belirlendiği oranlarda,
c) Borsa yatırım fonu katılma paylarının % 90’ı,
ç) Hisse senedi şemsiye fonlara bağlı yatırım fonu katılma payları ile serbest şemsiye fonlara bağlı yatırım fonu katılma paylarının % 75’i,
d) (ç) bendi dışında kalan yatırım fonu katılma paylarının % 90’ı,
özkaynak olarak kabul edilir.”
“Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı ve açığa satış işlemlerinde Kurul, özkaynak oranını genel olarak veya aracı kurumlar itibarıyla artırıp azaltmaya yetkilidir. Kurul özkaynak oranını genel olarak değiştirirken Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşünü alır. Ayrıca, Kurul sermaye piyasası aracı veya pazar bazında özkaynak oranını belirleme ve bu oranı değiştirme yetkisini haizdir.”
“Borsa İstanbul A.Ş.’nin ilgili düzenlemelerinde özkaynak oranı yüzde sıfır olarak belirlenen paylar ve brüt takasa tabi paylar da dahil olmak üzere payların satıldığı andan itibaren satıma konu tutar, nakit değeri üzerinden özkaynak tutarına dahil edilebilir. 9/A maddesinin üçüncü fıkrası hükmü kapsamında takas gününde müşterinin hesabında yeterli nakit bulundurulması sorumluluğu yetkili kuruluş ve müşteriye aittir.”
MADDE 4 – Bu Tebliğ yayımı tarihinden yedi gün sonra yürürlüğe girer.
MADDE 5 – Bu Tebliğ hükümlerini Sermaye Piyasası Kurulu yürütür.
Emlak Pencerem - Ekonomi Haberleri - 5 Mart 2021 - İstanbul
SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ KREDİLİ ALIM, AÇIĞA SATIŞ VE ÖDÜNÇ ALMA VE VERME İŞLEMLERİ HAKKINDA TEBLİĞ (SERİ:V, NO:65)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SERİ:V NO:137)
MADDE 1 – 14/7/2003 tarihli ve 25168 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ (Seri:V, No:65)’in 9 uncu maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş hisse senedi alımı işlemleri sonucunda, belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonu sermaye piyasası aracı veya pazar bazında Borsa İstanbul A.Ş.’nin ilgili düzenlemeleri ile belirlenir. Kurul, sermaye piyasası aracı veya pazar bazında açık takas pozisyonu oranını belirleme ve değiştirme yetkisini haizdir. Aracı kurum daha yüksek bir teminat oranı belirleyebilir.”
“Müşterinin net varlığı Tebliğin 12 nci maddesinde sayılan kıymetlerden oluşur. Net varlığın hesaplanmasında müşterinin takas günü itibarıyla yükümlülüğünü yerine getirmediği kıymetler ile herhangi bir işlemin teminatı olan kıymetler dikkate alınmaz.”
MADDE 2 – Aynı Tebliğe 9 uncu maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 9/A maddesi eklenmiştir.
“Brüt takasa tabi payların takası
Madde 9/A – Takasbank mevzuatı saklı kalmak kaydıyla, yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olmayan bir pay satışından gelen nakit kullanılarak aynı gün içerisinde gerçekleşen brüt takasa tabi olan paylara ilişkin nakit yükümlülüğü karşılanabilir.
Takasbank mevzuatı saklı kalmak kaydıyla, yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olan bir payın satışından gelecek nakit dikkate alınarak aynı gün içerisinde gerçekleşen brüt takasa tabi olmayan payların nakit yükümlülüğü karşılanabilir.
Yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olan bir payın satışından gelecek nakdi dikkate alınarak aynı gün ilgili müşterinin yine brüt takasa tabi başka bir paydaki nakit yükümlülüğü karşılanamaz.”
MADDE 3 – Aynı Tebliğin 12 nci maddesinin birinci, ikinci ve yedinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satış ve ödünç alma ve verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilebilecek kıymetler, nakit olarak Türk Lirası ve konvertibl döviz, sermaye piyasası aracı olarak ise işlemlere konu olabilecek sermaye piyasası araçları listelerinde yer alan sermaye piyasası araçları, yatırım fonu katılma payları ile Borsada işlem görmesi kaydıyla devlet tahvili, hazine bonosu, borsa yatırım fonu katılma payları, Borsa İstanbul A.Ş.’de işlem görmekte olan ve Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlediği standartlardaki altın ve diğer kıymetli madenler ve Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçlarıdır.
Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı ve açığa satış işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında;
a) Nakit, devlet tahvili, hazine bonosu, Borsa İstanbul A.Ş.’de işlem görmekte olan ve Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlediği standartlardaki altın ve diğer kıymetli madenler ve/veya Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçlarının kabul edilmesi halinde bu kıymetlerin %100’ü,
b) Payların Borsa İstanbul A.Ş.’nin ilgili düzenlemelerinde belirlendiği oranlarda,
c) Borsa yatırım fonu katılma paylarının % 90’ı,
ç) Hisse senedi şemsiye fonlara bağlı yatırım fonu katılma payları ile serbest şemsiye fonlara bağlı yatırım fonu katılma paylarının % 75’i,
d) (ç) bendi dışında kalan yatırım fonu katılma paylarının % 90’ı,
özkaynak olarak kabul edilir.”
“Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı ve açığa satış işlemlerinde Kurul, özkaynak oranını genel olarak veya aracı kurumlar itibarıyla artırıp azaltmaya yetkilidir. Kurul özkaynak oranını genel olarak değiştirirken Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşünü alır. Ayrıca, Kurul sermaye piyasası aracı veya pazar bazında özkaynak oranını belirleme ve bu oranı değiştirme yetkisini haizdir.”
“Borsa İstanbul A.Ş.’nin ilgili düzenlemelerinde özkaynak oranı yüzde sıfır olarak belirlenen paylar ve brüt takasa tabi paylar da dahil olmak üzere payların satıldığı andan itibaren satıma konu tutar, nakit değeri üzerinden özkaynak tutarına dahil edilebilir. 9/A maddesinin üçüncü fıkrası hükmü kapsamında takas gününde müşterinin hesabında yeterli nakit bulundurulması sorumluluğu yetkili kuruluş ve müşteriye aittir.”
MADDE 4 – Bu Tebliğ yayımı tarihinden yedi gün sonra yürürlüğe girer.
MADDE 5 – Bu Tebliğ hükümlerini Sermaye Piyasası Kurulu yürütür.
YORUMLAR