Kendiliğinden çöken,göçen binalar var. Sanki kadermiş gibi senede birkaç defa yaşıyoruz bu durumu. İnternette bir arama yapın ne büyük binalar çökmüş sanki deprem olmuş gibi içinde yaşayanları altına almış.. Ölümler var, yaralanmalar var.
Birkaç gün önce yine çöken bir bina. Bu sefer Şişli’de bina. Şişli’nin en büyük caddesi Abidei Hürriyet caddesinde. 2 işçi göçük altında.. Bir işçi kolonun dışa göçmesi ile beraber sokakta park halindeki kamyonete düşerek canını kurtarıyor. Konuşmasından, gözlerinden şok yaşadığı ne olduğunu anlamaya çalışan endişeli tavırları ile arkadaşlarının kurtarılmasını bekliyor.
Şişli’de çöken binaya güçlendirme yapılıyor. Güçlendirme için; hasarsız yapı elemanlarının veya yapı sistemlerinin, veya hasarlı yapı elemanlarının hasarlarının giderilmesi amacı ile yapılan onarımdan sonra, performanslarının iyileştirilmesini sağlamak üzere yapılan müdahalelerdir deniyor..Daha anlaşılır şekli, binanın depremde yıkılma tehlikesi var ancak yıkmak yerine güçlendirme ile de sağlaştırılabilir.
Şişli’de çöken otel olacak binada da yıkmak yerine güçlendirme kararı alınmış.Öyle bir güçlendirme ki bu, ayakta durmakta zorlanan binanın önce temeline ulaşmak için beş kat kazılıyor. Kirişler, kolonlar sil baştan. Bina ayakta zor duruyor olmalı ki sanki baştan yapılıyor gibi.
Benim bildiğim güçlendirme çoğu zaman yeni yapılacak binadan daha maliyetlidir. Yıkıp baştan yapsan iş daha güvenli daha kolay. Hatta 6306 sayılı Kentsel Dönüşüm yasasına göre riskli binalara risk raporu almak ve yıkarak yenisini yapmak bu anlamda işleri daha da kolaylaştırıyor günümüzde. Ama binayı güçlendirme tercih ediliyor hem daha fazla riske daha fazla maliyete rağmen.
Bunun birkaç nedeni var elbet. Ancak en önemli nedenlerden biri, yeniden yapılacak binalar çoğu zaman eskisiyle aynı imarı alamadığı için bina kat sayısı, kapalı alan metrekaresi düşüyor. Daha çok şehir merkezlerinde, değerli lokasyonlar da güçlendirme yoluna gidiliyor. Bu şekilde bina büyüklüğünü koruduğu gibi yeniymiş gibi fiyatı yükseliyor.
Ne kadar doğru siz karar verin. Zamanında yapılmış tapusu olan yedi katlı bir bina bugün yıkıldığında yeni imara göre beş kat yapılabiliyor. Bu durumda iki kat maliki açıkta. Dolayısıyla günümüzde Kentsel Dönüşümün yapıldığı önemli lokasyonlarda yıkım yerine güçlendirme raporu göze çarpıyor.
Başka çaremiz yok şartlar bunu gerektiriyor diyorsanız, o zaman gerçekten güçlendirme gibi iyi hesap isteyen işleri uzmanlarına yaptırmak lazım. Bu güne kadar konuştuğum bu işleri iyi bilen herkes güçlendirmenin kolay olmadığını söyler. Çünkü bina güçlendirmesi yeni yapılan binaya göre zor ve uzmanlık ister. Daha iyi proje,daha iyi bir mühendislik ister.Çalışan işçisine kadar bu konuda iş bilenlerle yola çıkmak risk almamak,bilinçli davranmak bir can daha kaybetmemek adına önemli..
Hatice Kolçak
Twitter/@haticekolcak