Kentsel Dönüşüm diye bilinen 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun riskli yapı ve riskli alanlarda bulunan yapılarda mağduriyetleri önlemek için hak sahiplerine, kiracılara ve sınırlı ayni hak sahiplerine kira yardımı yapılacağını düzenler.
Kanunun çıktığı Mayıs 2012 yılından itibaren hak sahipleri ve kiracılara yapılan kira yardımları 01.01.2015 tarihinden itibaren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın çıkardığı kira klavuzu ile özellikle mülk sahipleri için değişmiştir. Geçen yılın sonuna kadar ikamet şartı aranmayan kira yardımı yeni düzenleme ile tek konut ile sınırlandırıldı ve oturma şartı getirildi.
2014 sonuna kadar oturmadığı halde kira yardımı talep edenler kiralarını aldı ancak başvuruları bu yıla kalanlar kendilerine haksızlık yapıldığı inancında.
Yine aynı şekilde sınırlı aynı hak sahibi olanlar başından beri yardım konusunda haksızlığa uğradıklarını söylüyor. Nitekim intifa hakkı genelde anne, baba gibi evin yaşlısına veriliyor. Yani ihtiyaç sahiplerine verilen intifa hakkı sahiplerine devlet kira yardımları kapsamında en fazla 5 aylık kira ödemesi yapıyor. İhtiyaç sahiplerine verilen intifa hakkı ile evi kentsel dönüşüme girenlerde yapılan 5 aylık kira yardımından dolayı mağdur. Müteahhit nerden baksanız iki yılda ancak tamamlıyor inşaatı kalan zamanda sınırlı ayni hak sahipleri için mağduriyet yaratıyor. Bu durumunda tekrar ele alınması gerekir diye düşünüyorum.
Gelelim Kanun’da kira yardımı düzenlemelerine…
Kira yardımının nasıl ve ne şekilde olacağı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun 5. maddesi ve bu Kanununun Uygulama Yönetmeliğinin 16. maddesinde düzenlenmiştir.
6306 SAYILI KANUNUN 5. MADDESİ KİRA YARDIMI KONUSUNU AÇIKLAR
MADDE 5- (1) Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.
6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 16. maddesi kira yardımının nasıl ve ne şekilde olacağını düzenlemiştir.
MADDE 16 – (1) Anlaşma ile tahliye edilen uygulama alanındaki yapıların maliklerine tahliye tarihinden itibaren Bakanlıkça kararlaştırılacak aylık kira yardımı yapılabilir. Kira yardımı aylık 600 Türk Lirasını geçemez. Yardım süresi riskli alan dışındaki riskli yapılarda 18 ay ve Kanun kapsamında anlaşma yolu ile kamulaştırılan yapılarda 5 aydır. Riskli alanlarda kira yardımı süresi 36 ayı geçmemek şartı ile ilgili kurumca belirlenir. Aylık kira bedeli, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Tüketici Fiyatları Endeksi yıllık değişim oranında güncellenir. Maliklere, kiracılara ve sınırlı ayni hak sahiplerine, sahip oldukları veya kullandıkları Kanun kapsamındaki bütün yapılardan dolayı kira yardımı yapılabilir. İnşaat halinde olup içinde ikamet edilen yapılarda kira yardımı veya faiz desteğinden, sadece inşaat halindeki yapıda ikamet eden malik, kiracı ve sınırlı ayni hak sahibi faydalanır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine mümkün olması hâlinde, kira yardımı yerine tahliye tarihinden itibaren konut ve işyerlerinin teslim tarihine kadar geçici konut veya işyeri tahsisi yapılabilir.
(2) Yapılacak kira yardımının beş aylık miktarı, taşınma masrafları da dikkate alınarak defaten ödenebilir. Bu durumda, yardım süresi defaten ödemenin yapıldığı aydan itibaren hesap edilir.
(3) Birinci fıkrada belirtilen yapılarda; kiracı olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere, birinci fıkraya göre belirlenen aylık kira bedelinin iki katı kadar, sınırlı aynî hak sahibi olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere ise beş katı kadar defaten kira yardımı yapılabilir.
(4) Kira yardımı başvuruları; tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde, Bakanlıkça belirlenecek bilgi ve belgelere istinaden riskli alan veya rezerv yapı alanlarında ilgili kuruma, riskli alan dışındaki riskli yapılarda ise Müdürlüğe yapılır.
(5) Kira yardımları;
a) Riskli alan veya rezerv yapı alanlarında talebin uygulamayı yapan İdare veya TOKİ’ce uygun görülmesi ve onaylanmak üzere Bakanlığa gönderilmesi üzerine, ilgililerine ödenmek üzere İdare veya TOKİ’nin hesabına,
b) Riskli alan dışındaki riskli yapılarda talebin Müdürlükçe uygun görülmesi ve onaylanmak üzere Bakanlığa gönderilmesi üzerine, doğrudan riskli yapı maliklerinin hesap numaralarına veya ilgililerine ödenmek üzere İdarenin hesabına, yapılır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Türkiye genelinde nüfusun yoğunluğuna göre il bazında kime ne kadar kira ödeyeceğini belirliyor.
Örneğin;
Ankara, İstanbul,İzmir 2015 yılı için; 735.000 TL hak sahibine aylık kira yardımı, kiracıya defaten 1.470.000 TL, Sınırlı aynı hak sahibine 5 aylık kira bedeli defaten 3.675.000 TL ödenebilir dendi.
Şimdi bu yıl çıkan 01.01.2015 tarihinden itibaren geçerli olan kira yardımı klavuzuna bir göz atalım..
Mülk sahiplerini ilgilendiren iki madde var.
5.1 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı maliklerine her yıl alınacak Bakan Olur’una göre sadece ikamet ettikleri bir bağımsız bölüm için 18 ay kira yardımı yapılacaktır.
5.2 Kira yardımı ödemelerinde riskli yapıda ikamet şartı aranmakta olup, malik, kiracı ve sınırlı ayni hak sahiplerinden sadece bu şartı sağlayanlara ödeme yapılacaktır.
Hatice Kolçak
Not: Hatice Kolçak'ın "Kentsel dönüşümde kira yardımı" köşe yazısı bir emlakpencerem.com özel haberidir. Bu köşe yazısını sadece yazar ismi ve Emlak Pencerem ismini kullanarak alıntı yapabilirsiniz!